✅ Yargıtay’ın konu ile ilgili kararı (Yargıtay 9.H.D. 19.01.2016 tarih ve 2014/21316 E ve 2016/1157 K sy) şu şekildedir: “Fazla mesai ise kural olarak 4857 Sayılı İş Kanunu’na göre, kanunda yazılı şartlar çerçevesinde, haftalık 45 saati aşan çalışmalardır. İşçi fazla mesai yapsın yapmasın prim ödemesi var ise bu ek ücrete hak kazanır. Bu sebeple de ödenen prim alacağının fazla mesai ücretinden mahsubuna gidilemez. Ancak ister gezerek isterse işyerinde çalışsın satış temsilcisi mesaisi artıkça prim alacağı artacağından, bir anlamda yüzde usulü ile çalışması söz konusu olduğundan fazla çalışma ücretinin yüzde usulünde olduğu gibi sadece zamlı kısmının (% 50) hesaplanması gerekir.”
✅ Konuyu şu şekilde özetleyebiliriz:
1 – Ücret sadece primden oluşuyorsa:
Ücret sadece primden oluşuyorsa fazla çalışma ücreti, ödenen primin saat başına düşen miktarının % 50 artırılması suretiyle ödenir.
2 – Ücret, sabit ücret ile hedefe veya kotaya bağlı primden oluşuyorsa:
Hedefe veya belli bir kotanın aşılmasına bağlı prim ödenmesi durumunda, işçinin fazla çalışma ücreti sabit ücret üzerinden saat ücretinin % 150 fazlasıyla ödenir. Diğer bir deyişle, bu tür prim ödemelerinin fazla çalışma ücreti hesabına bir etkisi bulunmamaktadır.
3 – Ücret, sabit ücret ile satışa, sefer sayısına (v.b) bağlı primden oluşuyorsa:
Satışa, ürün miktarına, sefer sayısına veya gidilen kilometreye göre prim ödemelerinde ise sabit ücret üzerinden % 150 zamlı saat ücretine göre hesaplama yapılarak sabit ücrete göre hak kazanılan fazla çalışma ücreti belirlenir. Ödenen prim miktarının ise % 50 zam kısmına göre ayrı hesaplama yapılır ve her iki hesap yöntemi toplanarak fazla çalışma ücreti belirlenir.
✅ Örneğin, işçinin 5.000 TL sabit ücret ve 2.000 TL ortalama prim aldığı durumda “5.000TL/225 saat x 1,5 x fazla çalışma saat sayısı” formülüyle sabit ücrete göre hak kazanılan fazla çalışma ücreti saptanır. Aynı dönem için ödenen primlerin, fazla çalışmanın zamsız kısmını karşıladığı kabul edilerek, prim tutarı için “2.000TL/225 saat x 0,5 x fazla çalışma saat sayısı” hesabıyla prime düşen fazla çalışma ücreti belirlenir. Bu iki tutarın toplamı o dönem için hak kazanılan fazla çalışma ücretini verir.
✍️ Fazla mesai ile ilgili yargı kararları için “Yargı Dağıtılıyor: Fazla Mesai” bölümümüze göz atabilirsiniz. Ayrıca, prim ve ikramiye hakkındaki güncel yargı kararlarına “Yargı Dağıtılıyor: Prim ve İkramiye” alanından ulaşabilirsiniz.
