Kıdem Tazminatı brüt tutarı üzerinden sadece damga vergisi, İhbar Tazminatı brüt tutarı üzerinden ise gelir vergisi ile damga vergisi hesaplanarak düşülür ve çalışana ödenecek net tazminat tutarları hesaplanır. Her iki tazminat da çalışanın son giydirilmiş brüt ücreti üzerinden hesaplanır. Yani, çalışanın son brüt temel ücretine yol, yemek, prim vb. düzenli ödemeler de eklenir.
Kıdem tazminatı için günlük brüt ücret, son aylık brüt ücretin 360’a bölünmesi ile (çalışılan her sene bir aya eşittir şeklinde hesaplama yapıldığından), ihbar tazminatı için ise 30’a bölünerek (normal aylık hesaplama yapıldığından) bulunur.
Bir sonraki soruda daha detaylı açıklanacak olan günlük giydirilmiş brüt ücret tutarının hesaplanmasının ardından, bu günlük ücret rakamı çalışanın toplam çalışma gün süresi ile çarpılır ve tazminat rakamları bulunur. Şimdi örnek olarak, 01.01.2024-01.06.2025 tarihleri arasında çalışan ve toplam son giydirilmiş brüt ücreti 50.000 TL olan bir kişi için kıdem ve ihbar tazminatlarını ayrı yarı hesaplayalım:
KIDEM TAZMİNATI ÖRNEĞİ:
Toplam Çalışma Günü: 517
Günlük Giydirilmiş Brüt Ücret: 129,60 TL (kıdem tazminatı için burada dikkat edilmesi gereken nokta, her sene değişen Kıdem Tazminatı tutarını esas almak olacaktır. Bu örneğimizde, kıdem tazminatı tavanı 2025 senesi için 46.655,43 TL olarak belirlendiğinden; 46.655,43 / 360 = 129,60 TL’yi aşan tutarlar var ise bunlar hesaplamaya katılmaz ve 129,60 TL temel alınır. Çalışanımızın günlük giydirilmiş brüt ücreti ise 50.000 / 360 = 138,89 TL olduğundan hesaplama 129,60 TL’den yapılır).
Brüt Kıdem Tazminatı: 129,60 TL x 517 gün = 67.003,20 TL
Damga Vergisi: 67.003,20 TL x 0,00759 = 508,55 TL
Net Kıdem Tazminatı: 67.003,20 TL – 508,55 TL = 66.494,65 TL
İHBAR TAZMİNATI ÖRNEĞİ:
İhbar Süresi: 28 gün (17 ay çalışma karşılığında 4 hafta)
Günlük Giydirilmiş Brüt Ücret: 50.000 TL / 30 gün = 1.666,67 TL
Brüt İhbar Tazminatı: 1.666,67 TL x 28 gün = 46.666,67 TL
Gelir Vergisi: 46.666,67 TL x 0,27 = 12.600 TL (kümülatif vergi matrahı 600.000 TL, vergi oranı %27 alınmıştır)
Damga Vergisi: 46.666,67 TL x 0,00759 = 354,20 TL
Net İhbar Tazminatı: 46.666,67 TL -12.600 TL – 354,20 TL = 33.712,47 TL
Kıdem ve ihbar tazminatları hakkında daha detaylı bilgi için Tazminat Dönemi: “”Tazminat Dönemi: Kıdem, İhbar ve Daha Bi Sürü Şey” ve “Tüm Tazminat Kuralları Tablosu” yazılarımızı inceleyebilirsiniz.
Öncelikle, çalışan için tazminatların üzerinden hesaplanacağı bir aylık toplam giydirilmiş brüt ücret ödeme tutarına ulaşmamız gerekmektedir. Bunun için;
Temel Brüt Ücret + 1 Aylık Sosyal Yardım ve Düzenli Ek Ödeme Tutarları + 1 Aylık İkramiye ve Prim Ödeme Tutarları toplamı hesaplanmalıdır. Ardından, bu rakamlar kıdem tazminatı için 360’a, ihbar tazminatı için ise 30’a bölünerek günlük giydirilmiş brüt ücret tutarı tespit edilmelidir.
Örneğin, 40.000 TL temel brüt ücreti olan çalışanın aylık 7.800 TL brüt yemek, 6.000 TL brüt yol, 5.000 TL brüt prim, 4.000 TL brüt kasa tazminatı aldığını varsayarsak giydirilmiş brüt ücret: 40.000 + 7.800 + 6.000 + 5.000 + 4.000 = 62.800 TL aylık; 62.800 / 360 = 174,44 TL kıdem tazminatı için günlük; 62.800 / 30 = 2.093,33 TL ihbar tazminatı için günlük olarak bulunur. Kıdem tazminatı günlük giydirilmiş brüt ücretin günlük kıdem tazminatı tavanını geçmesi durumunda (bir önceki soruda verilen örnekte olduğu gibi) tavan rakamı dikkate alınır.
Yemek ve yol yardımı ile kasa tazminatı gibi güne bağlı ödemeler hesaplanırken, çalışanın bir tam ay çalışsa idi alacağı tutar dikkate alınmalıdır.
Örneğin, haftada 1 gün hafta tatili olan bir işyerinde günlük 300 TL brüt yemek yardımı, 200 TL brüt yol yardımı ve 100 TL kasa tazminatı alan bir çalışan için yemek yardımı tutarı 26 gün x 300 TL = 7.800 TL; yol yardımı tutarı 26 gün x 200 TL = 5.200 TL; kasa tazminatı tutarı ise 26 gün = 26 gün x 100 TL = 2.600 TL şeklinde giydirilmiş brüt ücrete dahil edilir.
Aylık olarak yapılan diğer düzenli ödeme ve sosyal yardımlar aylık brüt rakamları üzerinden giydirilmiş brüt ücrete dahil edilir.
Prim ve ikramiye gibi ödemeler için aylık ödenen tutarlar her ay değişmekte ise son 12 ayın ortalaması alınarak giydirilmiş ücrete dahil edilir. Eğer çalışılan süre 12 aydan az ise çalışma periyodu kadarki ay ortalaması alınır.
Örneğin, 01.01.2024 tarihinde işe girip 01.06.2025 tarihinde işten ayrılan ve her ay kendisine yaptığı satışlara göre değişen farklı primler ödenen çalışanın tazminata dahil edilecek prim hesabı, 01.06.2024-01.06.2025 arasındaki prim toplamlarının 12’ye bölünmesi suretiyle bulunur; hem kıdem hem de ihbar tazminatı buna göre hesaplanır.
Yukarıdaki aynı çalışanın bu defa 01.01.2025-01.06.2025 döneminde çalıştığını ve yalnızca ihbar tazminatı alacağını farz edersek, giydirilmiş brüt ücrete eklenecek brüt prim toplamı 5’e bölünecektir.
Giydirilmiş brüt ücret ve tazminat hesaplarının tamamında brüt tutarlar dikkate alınmalıdır. Dolayısıyla; ücret, prim, ikramiye, yol-yemek vb. sosyal yardımlar dahil olmak üzere tüm ödeme kalemleri için net bir ödeme sistemi var ise önce bunlar brüte çevrilmelidir.
Mevzuata göre, ihbar süresi içerisinde çalışana günlük en az 2 saat olmak üzere iş arama izni kullandırılması gerekir. Bu iznin kullandırılmaması halinde çalışana, o saatlere ait ücretler 2 katı olarak ödenir. Bunun yanında, iş arama izni ücreti hesaplanırken sadece fiili çalışma günleri esas alınır; yani hafta tatili, resmi tatil vb. günler dikkate alınmaz.
Örneğin; hafta tatili sadece Pazar günü olana bir işyerinde, 01.06.2025-28.06.2025 tarihleri arasında ihbar süresi kullanacak bir çalışanın toplam iş arama izni: 6 gün x 4 hafta x 2 saat = 48 saat (48/7,5 = 6,4 gün) şeklinde hesaplanır. Ancak, bu süreler ücret olarak ödenecek ise 48 x 2 = 96 saat (96/7,5 = 12,8 gün) olarak belirlenecektir.
İş arama izni ile ilgili detaylar için “İş Arama İzni-Yargıtay Kararları” ve “”Tazminat Dönemi: Kıdem, İhbar ve Daha Bi Sürü Şey” yazılarımızı inceleyebilirsiniz.
İşten ayrılışta çalışana kullanmadığı yıllık izinleri karşılığında ödenecek tutarlar çıplak (temel) ücret üzerinden hesaplanır. Yemek, yol, prim vb. sosyal yardım ve ek ödemeler hesaplamaya dahil edilmez.
İşe iade tazminatı çalışanın son çıplak brüt ücreti üzerinden hesaplanır; yani yemek, yol, prim vb. sosyal yardım ve ek ödemeler hesaplamaya dahil edilmez. İşe iade tazminatı üzerinden sadece damga vergisi hesaplanır, gelir vergisi ve SGK primi kesilmez.
İşe iade tazminatı ile ilgili detaylar için “Tazminat Dönemi: Kıdem, İhbar ve Daha Bi Sürü Şey” yazımızı inceleyebilirsiniz.
Boşta geçen süre ücreti / tazminatı çalışanın son giydirilmiş net ücreti üzerinden hesaplanır. Yani, yemek, yol, prim vb. sosyal yardım ve ek ödemeler hesaplamaya katılır; hesaplanan net ücret çalışana ödenir.
Boşta geçen süre için “net hesaplama” yapılmasının diğer anlamı, elde edilecek brüt tutarlar üzerinden SGK primi, gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi yapılarak geriye kalan tutarın çalışana ödenecek olmasıdır.
Boşta geçen süre ücreti ile ilgili detaylar için “Tazminat Dönemi: Kıdem, İhbar ve Daha Bi Sürü Şey” yazımızı inceleyebilirsiniz.