Para Dediğin Nedir Ki?: Ücret Hesaplıyoruz

22 Mayıs 2025 22 Temmuz 2025 tarihinde düzenlendi Okuma süresi: 0dk, 29sn

Ücretin tanımı, çıplak (temel) ücret ve giydirilmiş ücret arasındaki farklar, aylık ve yevmiye ücret ödeme sistemlerinin nasıl pratik edileceği, ücret kesme cezasının nasıl uygulanacağı ve ücretin zamanında ödenmemesinin sonuçları hakkında detayları yazımızda ele aldık. Keyifli okumalar.

Ücret nedir?

Ücret, çalışanın yaptığı işin karşılığı olarak ödenen veya işverenin buyruğu altında iş görmeyi bekleyerek geçirdiği zaman dilimi içerisinde ödenmesi gereken para ve para ile ölçülebilen yararlardan oluşan bir “kazanç” türüdür.

Ücretler hakkındaki güncel Yargıtay kararlarına “Yargı Dağıtılıyor: Ücretler” makalemizden ulaşabilirsiniz.

Çıplak (Asıl) Ücret ve Giydirilmiş Ücret nedir?

Sözleşmede kararlaştırılan ve işçiye bildirilen temel ücrete “çıplak (asıl) ücret” denir.

Çalışana ikramiye, prim, komisyon, kâr payı gibi ödemeler ile sosyal yardım niteliğindeki yemek, taşıt, giyim, yakacak, konut ve benzeri parasal veya para ile ölçülebilen tüm yararlara “ücret ekleri” denilmektedir.

Asıl ücret ile ücret ekleri ve sosyal yardımlar toplamına “giydirilmiş ücret” denilmektedir. Giydirilmiş ücret, kıdem ve ihbar tazminatı hesabına esas ücrettir.

Bunların dışındaki ikramiye, yıllık izin ücreti, hafta tatili, genel tatil, fazla çalışma paraları gibi işçi alacakları çıplak ücret üzerinden hesaplanır.

Ücretler hakkındaki güncel Yargıtay kararlarına “Yargı Dağıtılıyor: Ücretler” makalemizden ulaşabilirsiniz.

Günlük (Yevmiye) Ücret Sistemi nedir?

Bu sistemde çalışana çalıştığı gün sayısı kadar ücret tahakkuk ettirilir. Yani, 30 gün olan aylarda 30 gün; 31 gün olan aylarda ise 31 gün üzerinden olacak şekilde ücret tahakkuk ettirilmesi söz konusudur. Çalışanın hasta, izinli vb. sebeplerle devam etmediği günlerde ise ücreti kesilerek ödenir. Diğer bir deyişle, tam aylık ücret ödemesi yapılmaz.

Günlük ücret sisteminde, çalışanın işyerinde fiili olarak çalıştığı günler ile fiili olarak çalışmamakla birlikte, kanunen çalışılmış gibi sayılan günlerin (hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil, yıllık izin, mazeret izinleri vb.) toplamı dikkate alınarak ücret ödemesi yapılacaktır.

Gündelik çalışan işçilerin ücretleri, tarafların anlaşmasıyla, işçinin çalıştığı ve çalışılmış gibi sayılan günler toplanarak ayda bir toplu olarak ödenmesi durumunda işçinin ücreti yine çalıştığı günlere göre belirleneceğinden, bu tür ücretlerde sadece tek defada ödeme yapılması sebebiyle aylık ücretten söz edilemez.

Ücretler hakkındaki güncel Yargıtay kararlarına “Yargı Dağıtılıyor: Ücretler” makalemizden ulaşabilirsiniz.

Aylık (maktu) Ücret Sistemi nedir?

Bu ücret sisteminde, çalışanlara yapılan ücret ödemelerine hafta tatili ücreti de dahildir ve devam edilmeyen günlerde kesinti yapılmaz. Ancak, gerek hafta tatili izin günlerinde, gerekse ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışma yapılması halinde (fazla mesai), bunun ayrıca ücretlendirilmesi gerekir.

Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışmalarının karşılığı olan ücret, her bir gün için, normal ücretin otuza bölünmesiyle elde edilecek olan tutar olmalı; hafta tatili çalışmasının karşılığı olan ücret ise aynı zamanda fazla çalışma olup olmaması durumuna göre hesaplanmalıdır.

Günlük ücret ödeme sistemini benimseyen bir işyerinde ise, hafta tatili için hak kazanılan ücret, bordrolarda ayrıca gösterilmeli; ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışma olması halinde (fazla mesai), her bir gün için ilave bir günlük ücret işçiye ödenmelidir.

Ücretler hakkındaki güncel Yargıtay kararlarına “Yargı Dağıtılıyor: Ücretler” makalemizden ulaşabilirsiniz.

Ücret kesme cezası nasıl uygulanır?

Çalışanlara belirli disiplin kurallarını ihlal ettiğinde ücret kesme cezası uygulanacak ise aylık 2 gündelikten fazla cezanın verilmemesi, iş sözleşmesinde gösterilen sebepler dışında ücret kesme cezası uygulanmaması, ücret kesme cezası olarak kabul edilecek olan davranışların (disiplin kuralları) neler olduğunun iş sözleşmelerinde mutlaka belirtilmesi, ücretlerden kesilen cezaların da Bakanlığın hesabına yatırılmasına dikkat edilmesi gerekmektedir. (4857 sayılı İş Kanunu 38’inci maddesi).

Ücretler hakkındaki güncel Yargıtay kararlarına “Yargı Dağıtılıyor: Ücretler” makalemizden ulaşabilirsiniz.

Ücret zamanında ödenmezse ne olur?

Ücreti ödeme gününden itibaren 20 gün içinde mücbir bir neden dışında ödenmeyen işçi, iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilir; bu fiil toplu bir nitelik kazansa dahi grev kapsamına girmez; iş görmekten kaçınma nedeniyle iş sözleşmesi feshedilemez, işçi yerine başka işçi işe alınamaz ve işler başkalarına yaptırılamaz.

Ücretler hakkındaki güncel Yargıtay kararlarına “Yargı Dağıtılıyor: Ücretler” makalemizden ulaşabilirsiniz.

Önemli Not: kanunlargibi.com’daki tüm yazılı, işitsel ve görsel içeriklerin ilgili yasalar kapsamında her türlü hakkı saklıdır; izinsiz kullanılamaz ve çoğaltılamaz. Akademik çalışma ve bilgilendirme amacıyla referans veya bağlantı verilmek suretiyle kullanılabilir.