Bankacılar, gazeteciler, şoförler ve tır şoförleri, bekçiler, üst düzey yöneticiler gibi meslek gruplarının hafta tatili düzenlemeleri ile ilgili Yargıtay’ın vermiş olduğu bazı önemli kararları sizler için bir araya getirdik. Keyifli okumalar.
BANKACILARIN HAFTA TATİLİ:
Bankaların hafta tatilinde çalışması halinde, güvenlik açısından emniyete bilgi verilmesi zorunlu olduğundan, hafta tatili çalışması olduğunu öne süren banka çalışanının iddiası; emniyete yazı yazılıp yazılmadığı, hafta sonu çalışması için tutulan banka kayıtları, log ve finkart kayıtları incelenerek değerlendirilmelidir.
- 9.HD. 2011/53851 E. 2014/4377 K. 13.2.2014.
- 9.HD. 2011/45266 E. 2013/35057 K. 26.12.2013.
GAZETECİLERİN HAFTA TATİLİ:
(kanunlargibi.com notu: Gazetecilerin hafta tatili çalışmaları da dahil yaptıkları fazla mesailer için hak ettikleri ücretin gecikmesi halinde ödemenin %5 faiziyle yapılacağına dair yasa hükmü, 2019 yılında Anayasa Mahkemesi tarafından aşağıdaki karar ile iptal edilmiştir. Konuyla ilgili detay için burayı tıklayın).
- Anayasa Mahkemesi’nin 19/09/2019 tarihli ve 2019/48 esas, 2019/74 sayılı kararı .
Somut olayda, gazeteci gece editörü olarak çalışmaktadır ve 5953 sayılı Yasanın 19’uncu maddesine göre devamlı gece çalıştığından dolayı haftada 2 gün hafta tatiline hak kazanmakta; hafta tatillerinde yaptığı çalışmadan dolayı hafta tatili çalışma ücreti talep etmektedir.
5953 sayılı Yasanın Ek 1’inci maddesine göre; günlük çalışma sürelerini aşan çalışmalar ve hafta tatili ile bayram ve genel tatillerde yapılan çalışmalar “fazla saatlerde çalışma” olarak tanımlanmıştır. Ancak, hükmün bu şekilde düzenlenmesi “hafta tatili ücreti” ile “fazla çalışma ücretinin” aynı anlama geldiği sonucunu doğurmaz. Nitekim, somut olayda taraflar arasında düzenlenen yazılı iş sözleşmesinde “günde azami 3 saati geçmeyen aylık toplam 40 saatlik fazla mesai ücretinin aylık ücreti dahil olduğu” açıklanmıştır.
Bu bağlamda, sözü edilen sözleşme hükmünde fazla saatlerde çalışmadan söz edilmediği, açık şekilde günlük iş süresinin aşılması halinde fazla çalışmanın belli bir bölümünün ücret içinde ödeneceği vurgulandığı kabul edilmelidir. O halde, sözleşmede sadece fazla çalışmaların sabit ücret içinde ödendiği sonucuna varılmaktadır. Davacı gazeteci de fazla çalışma ücreti talep etmemiş, hafta tatilinde yaptığı fazla çalışma ücretinin ödenmesi isteğinde bulunmuştur. Sonuç olarak, hafta tatili çalışma ücretinin aylık ücret içinde ödendiği sonucuna varılamaz, hafta tatili çalışma ücreti ayrıca hesaplanmalıdır.
- 9.HD. 2009/47961 E. 2012/9001 K. 20.03.2012.
ŞOFÖRLER VE TIR ŞOFÖRLERİNİN HAFTA TATİLİ:
Şoför hafta tatilinde çalıştıysa ücrete hak kazanır. Fazla çalışmada olduğu gibi karşılaştırma yapılmaz ve bu çalışmaların karşılığının primle ödenmesi mümkün değildir.
- 9.HD. 2012/17723 E. 2014/17299 K. 28.05.2014.
Somut olayda bilirkişi, “davacının haftada 2-3 kere sefere çıktığını ve bazı haftalar 2 kere sefere çıktığını ve seferin 3 gün sürdüğünü, normal sefer günlerine göre de davacının haftada 1 gün seferde olmadığını tespit etmiş ve tanık beyanlarına göre çalışılmış olabileceğini belirtmiştir”. Ancak, tanıkların bu yönde açık beyanları bulunmamaktadır. Bu bağlamda, işçinin işyerinde haftada 1 gün çalışmadığı anlaşılmakla hafta tatili alacağı ispat edilememiştir. (kanunlargibi.com notu: Bilindiği üzere hafta tatilinin kanunen hak edilebilmesi için 7 günlük zaman dilimi içerisinde diğer günlerin çalışılmış olması zorunluluğu vardır. Bu olaydaki ilgili bilirkişi raporunun bu yönden biraz karışık ifade edildiği düşüncesindeyiz. Ancak yine de özetle, çalışanın haftalık çalışmasının 6 günü geçmediğini ve zaten en az 1 günde de sefer yapılmadığını çıkarsıyoruz. Sonuç olarak, bu sebeplerle hafta tatili alacağı şartlarının oluşmadığı yönünde bir değerlendirme yapıldığı kanaatindeyiz).
- 9.HD. 2008/ 20.683 E. 2010/ 4895 K. 25.02.2010.
Somut olaylarda, davacı işçinin yurtdışında tır şoförü olarak çalıştığı ve çalışılan ülkelerde hafta tatillerinde trafiğe çıkma yasağının sıkı biçimde uygulandığı anlaşılmıştır. Diğer yandan, davacı tanıkları işçi ile aynı seferlerde görev yapmadıklarından ve sadece kendi seferleriyle ilgili bilgi sahibi olduklarından, davacı işçinin hafta tatilinde çalışma yaptığı salt tanık beyanlarıyla ispatlanamaz; mutlaka yazılı delille kanıtlanması gerekir. Dolayısıyla, hafta tatilinde çalışma yapıldığı talebinin reddi gerekir.
- 9.HD. 2015/25292 E. 2018/4463 K. 27.02.2018.
- 22.HD. 2013/544 E. 2013/29871 K. 20.12.2013.
- 9.HD. 2011/27835 E. 2013/24975 K. 03.10.2013.
- 22.HD. 2014/2918 E. 2014/3762 K. 25.02.2014.
Somut olayda, tanık ifadelerinde davacının haftanın 7 günü çalıştığını belirtilmiş, yapılan işin mahiyeti de göz önüne alındığında haftanın 7 günü çalışmanın mümkün olduğu değerlendirilmiştir. Her ne kadar, Karayolları Trafik Yönetmeliği hükmünde belirtilen vasıflardaki araç şoförlerinin 6 gün araç kullanımından sonra 1 gün dinlendirilmesi gerektiği belirtilmiş ise de; bu hükmünün yol, yolcu ve şoför güvenliği sağlamayı amaçlayan düzenleyici bir hüküm olduğu ve tanık beyanlarıyla sabit 7 günlük çalışmanın dikkate alınmasını önleyici mahiyette olmadığı anlaşılmaktadır.
- 22.HD. 2017/29161 E. 2020/5558 K. 03.06.2020.
BEKÇİLERİN HAFTA TATİLİ:
Somut olayda; davacı davalıya ait narenciye bahçesinde bekçilik yapmakta, bahçe içerisinde bulunan evde ise ailesiyle birlikte oturmaktadır. Bu durumda, bekçilik görevi ile normal yaşamın iç içe girdiği anlaşıldığından, anılan görev nedeniyle işçinin fazla mesai yaptığı kabul edilemez. Ancak, hafta tatili ve ulusal bayram ile genel tatillerde çalışıldığında bu alacakların kabulü gerekir.
- 7.HD. 2013/14950 E. 2013/21439 K. 10.12.2013.
Somut olayda; davacı davalı iş yerinde bekçi olarak çalışmakta ve aynı zamanda işyerindeki lojmanda yaşamakta olduğundan özel yaşam ile iş yaşamının iç içe girdiği anlaşılmaktadır. Davacı, fazla mesai ve tatil çalışmaları yaptığını ileri sürmüş ise de, iddiasını yeterli ve inandırıcı delillerle ispatlamamıştır. Bu bağlamda, fazla mesai ve tatil alacaklarının reddine karar verilmesi gerekir.
- 22.HD. 2013/23818 E. 2014/33239 K. 25.11.2014.
ÜST DÜZEY YÖNETİCİLERİN HAFTA TATİLİ:
Üst düzey yönetici fazla çalışma alamasa da hafta ve genel tatil çalışması almasına engel yoktur.
- 9.HD. 2010/11386 E. 2010/20330 K. 11.06.2012.
- 9.HD. 2017/4304 E. 2017/6497 K. 13.04.2017.
Kaynaklar:
- www.yargitay.gov.tr
- BETİN, Selma; OCAK, Uğur. “İşçilik Alacakları”, Adalet Yayınevi, Ankara, 2022.
Önemli Not: kanunlargibi.com’daki tüm yazılı, işitsel ve görsel içeriklerin ilgili yasalar kapsamında her türlü hakkı saklıdır; izinsiz kullanılamaz ve çoğaltılamaz. Akademik çalışma ve bilgilendirme amacıyla referans veya bağlantı verilmek suretiyle kullanılabilir.
