Rüzgar Gibi Geçti: Geçici İş İlişkisi Nedir?

23 Mayıs 2025 17 Eylül 2025 tarihinde düzenlendi Okuma süresi: 0dk, 33sn

Geçici iş ilişkisinin hangi hallerde kurulabileceği ve süresi, sona erme halleri, holding bünyesinde geçici iş ilişkisi kurulup kurulamayacağı, geçici iş ilişkisinde işçi ve işveren sorumlulukları ve geçici iş ilişkisinde çalışan sayısı hesabının nasıl yapılacağına dair detayları yazımızda ele aldık. Keyifli okumalar.

Geçici iş ilişkisi hangi hallerde kurulur?

Geçici iş ilişkisi 4857 sayılı İş Kanunu’nun 7’nci maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre;

• İş Kanunu 74’üncü maddesinde açıklanan; “doğum önce ve sonrası 16-18 haftalık izinlerde”, “haftalık çalışma süresinin yarısına kadar olan ücretsiz izinlerde” ve “6 aya kadar ücretsiz doğum izinlerinde”(doğum ve analık ile ilgili tüm izin ve ödeme detayları için “Biz Bir Aileyiz: Çalışma Hayatında Ebeveynler (Kadın Çalışanlar)” yazımızı inceleyebilirsiniz),

• İş Kanunu’nun 13’üncü maddesinde belirtilen ebeveynlerden birisinin kısmi süreli çalışma talebinde bulunması durumunda,

• Askerlik hizmeti süresice,

• Sözleşmenin askıda kaldığı diğer (İş Kanunu madde 25/I-b hükmüne göre sağlık nedeniyle, madde 24/III, 25/III hükümleri gereği zorlayıcı nedenlerle, madde 24/4’ e göre göz altı ve tutukluluk nedeniyle, 46/3 ’e göre ailevi nedenlerle ve 6356 sayılı Kanunun 23 üncü maddesine göre işçi kuruluşu yöneticiliği nedeniyle iş sözleşmesinin askıya alınması halleri gibi) hallerde,

• Mevsimlik tarım işlerinde,

• Ev hizmetlerinde,

• İşletmenin günlük işlerinden sayılmayan ve aralıklı olarak gördürülen (yeni bir yazılımın geliştirilmesi, teknik bakım, onarım gibi ihtiyaçların ortaya çıkması, belirli süreli proje işleri günlük işlerden sayılmayan ve aralıklı olarak gördürülen kısa süreli belirli işler gibi) işlerde,

• İş sağlığı ve güvenliği bakımından acil olan işlerde veya üretimi önemli ölçüde etkileyen zorlayıcı nedenlerin ortaya çıkması halinde,

• İşletmenin ortalama mal ve hizmet üretim kapasitesinin geçici iş ilişkisi kurulmasını gerektirecek ölçüde ve öngörülemeyen şekilde artması halinde,

• Mevsimlik işler hariç dönemsellik arz eden iş artışları halinde,

geçici iş ilişkisi kurulabilir.

Geçici iş ilişkisinde sözleşme süresi ne kadardır?

• İş Kanunu 74’üncü maddesinde açıklanan; “doğum önce ve sonrası 16-18 haftalık izinlerde”, “haftalık çalışma süresinin yarısına kadar olan ücretsiz izinlerde” ve “6 aya kadar ücretsiz doğum izinlerinde” bu durumlar devam ettiği sürece,

• İş Kanunu’nun 13’üncü maddesinde belirtilen ebeveynlerden birisinin kısmi süreli çalışma talebinde bulunması halinde bu durum devam ettiği sürece,

• Askerlik hizmeti süresice iş sözleşmesinin askıda kaldığı hallerde bu durum devam ettiği sürece,

• Sözleşmenin askıda kaldığı diğer (İş Kanunu madde 25/I-b hükmüne göre sağlık nedeniyle, madde 24/III, 25/III hükümleri gereği zorlayıcı nedenlerle, madde 24/4’ e göre göz altı ve tutukluluk nedeniyle, 46/3 ’e göre ailevi nedenlerle ve 6356 sayılı Kanunun 23 üncü maddesine göre işçi kuruluşu yöneticiliği nedeniyle iş sözleşmesinin askıya alınması halleri gibi) hallerde bu durumlar devam ettiği sürece,

• Mevsimlik tarım işlerinde süre sınırı olmaksızın,

• Ev hizmetlerinde süre sınırı olmaksızın,

• İşletmenin günlük işlerinden sayılmayan ve aralıklı olarak gördürülen (yeni bir yazılımın geliştirilmesi, teknik bakım, onarım gibi ihtiyaçların ortaya çıkması, belirli süreli proje işleri günlük işlerden sayılmayan ve aralıklı olarak gördürülen kısa süreli belirli işler gibi) işlerde 4 ayı geçmemek üzere (toplam 8 ayı geçmeyecek şekilde en fazla 2 defa yenilenebilir),

• İş sağlığı ve güvenliği bakımından acil olan işlerde veya üretimi önemli ölçüde etkileyen zorlayıcı nedenlerin ortaya çıkması halinde 4 ayı geçmemek üzere (toplam 8 ayı geçmeyecek şekilde en fazla 2 defa yenilenebilir),

• İşletmenin ortalama mal ve hizmet üretim kapasitesinin geçici iş ilişkisi kurulmasını gerektirecek ölçüde ve öngörülemeyen şekilde artması halinde 6 ayı geçmemek üzere (her bir sözleşme için 6 ayı geçmeyecek şekilde en fazla 2 defa yenilenebilir),

devam edebilecektir.

• Belirtilen süre sonunda, aynı iş için 6 ayı geçmedikçe geçici işçi çalıştırılamayacaktır.

Geçici iş ilişkisi nasıl sona erer?

Geçici iş ilişkisi sözleşmesinde işçinin ne kadar süre ile çalışmazsa sözleşmenin feshedileceği belirtilmelidir ki bu süre 3 ayı geçemez.

Sözleşme sona erdiğinde işçi çalıştırılmaya devam edilirse belirsiz süreli sözleşme söz konusu olacaktır.

Holding bünyesi içerisinde geçici iş ilişkisi nasıl kurulur?

İşveren, devir sırasında ve yazılı onayını almak suretiyle bir işçisini, holding bünyesi içinde veya aynı şirketler topluluğuna bağlı başka bir işyerinde iş görme edimini yerine getirmek üzere geçici olarak devredebilir ve bu durumda geçici iş ilişkisi kurulmuş olur.

Holding veya şirketler topluluğu bünyesi içerisinde; yazılı rıza suretiyle işçi devredilebilir; bu iş ilişkisi 6 ayı geçemez ve en fazla 2 defa yenilenebilir.

İşçisini geçici olarak devreden işverenin ücret ödeme yükümlülüğü devam eder.

Geçici iş ilişkisi kurulan işveren, işçinin kendisinde çalıştığı sürede ödenmeyen ücretinden, işçiyi gözetme borcundan ve sosyal sigorta primlerinden, devreden işveren ile birlikte sorumludur.

Geçici iş ilişkisine dair kısıtlar ile işçi ve işveren sorumlulukları nelerdir?

Yasanın 29’uncu maddesi kapsamındaki toplu işten çıkarmalarda 8 ay süresince; kamu kurum kuruluşlarında hiç bir zaman; yer altından maden çıkarılan işyerlerinde hiç bir zaman; ve grev-lokavt sırasında hiç bir zaman geçici işçi çalıştırılamaz.

Geçici işçi çalıştıran işveren, geçici iş ilişkisi feshedilen işçiyi 6 ay içerisinde geçici iş ilişkisi kapsamında çalıştıramaz.

Geçici işçi çalıştıran işveren, işin gereği ve geçici işçi sağlama sözleşmesine uygun olarak geçici işçisine talimat verme yetkisine sahiptir.

Geçici işçi çalıştıran işveren, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili eğitimleri vermekle ve iş sağlığı ve güvenliği açısından gereken tedbirleri almakla, geçici işçi de anılan eğitimlere katılmakla yükümlüdür.

Geçici işçi çalıştıran işveren, geçici işçiyi işyerindeki sosyal hizmetlerden eşit muamele ilkesince yararlandırır. Geçici işçiler, çalışmadıkları dönemlerde ise özel istihdam bürosundaki eğitim ve çocuk bakım hizmetlerinden yararlandırılır.

Geçici işçinin, geçici işçiyi çalıştıran işverenin işyerindeki çalışma süresince temel çalışma koşulları, bu işçilerin aynı işveren tarafından aynı iş için doğrudan istihdamı hâlinde sağlanacak koşulların altında olamaz.

Geçici işçi işverenden, özel istihdam bürosunun hizmet bedeline mahsup edilmek üzere, avans veya borç alamaz.

Geçici işçi, işyerine ve işe ilişkin olmak kaydıyla kusuru ile neden olduğu zarardan, geçici işçi çalıştıran işverene karşı sorumludur.

Geçici iş ilişkisinde çalışan sayısı hesabı nasıl yapılır?

İşletmenin ortalama mal ve hizmet üretim kapasitesinin yükselmesi halinde geçici iş ilişkisi kurulacak işçi sayısı işyerinde çalıştırılan işçi sayısının 1/4’ini geçemez.

Ancak, 10 ve daha az işçi çalıştırılan yerlerde 5 işçiye kadar geçici iş ilişkisi kurulabilir.

Sayı hesaplanırken kısmi süreli işçiler çalışma süreleri dikkate alınarak sayıya dahil edilecektir.

Geçici işçiler, 30’uncu madde uygulamasında (engelli çalıştırma yükümlülüğü) özel istihdam bürosu ve geçici işçi çalıştıran işveren işçi sayısına dahil edilmeyecektir.

Önemli Not: kanunlargibi.com’daki tüm yazılı, işitsel ve görsel içeriklerin ilgili yasalar kapsamında her türlü hakkı saklıdır; izinsiz kullanılamaz ve çoğaltılamaz. Akademik çalışma ve bilgilendirme amacıyla referans veya bağlantı verilmek suretiyle kullanılabilir.