Denizcilerin tabi olduğu yasal hükümler, sözleşme zorunlulukları, alabilecekleri tazminatlar, deneme süreleri, ücret ve izin hakları, fazla mesai düzenlemeleri ve diğer tüm yasal konuları yazımızda bulabilirsiniz. Keyifli okumalar.
✅ Denizci ve gemi adamlarının hakları 854 sayılı Deniz İş Kanunu ile düzenlenmiştir.
✍️ Farklı kanunlara göre diğer çalışanların hakları için “Rota Oluşturuluyor: Hangi Yasaya Tabisin?” yazımızı ve “Hangi Çalışan Hangi Kanuna Tabi?” tablomuzu inceleyebilirsiniz.
✅ 854 sayılı Deniz İş Kanunu‘na göre; göllerde ve akarsularda Türk Bayrağını taşıyan ve yüz ve daha yukarı grostonilatoluk gemilerde bir hizmet akti ile çalışan gemi adamları ve bunların işverenleri kanun kapsamında değerlendirilir.
✍️ Farklı kanunlara göre diğer çalışanların hakları için “Rota Oluşturuluyor: Hangi Yasaya Tabisin?” yazımızı ve “Hangi Çalışan Hangi Kanuna Tabi?” tablomuzu inceleyebilirsiniz.
✅ Evet. Sözleşmeler yazılı olarak iki nüsha halinde yapılmalıdır.
✅ Sözleşmede, “işveren ve gemi adamının ad-soyad-ikametgah bilgileri; geminin ismi, sicil numarası, grostonilatosu ve kaydedildiği sicil dairesi, aktin yapıldığı yer ve tarih, gemi adamının göreceği iş; gemi adamının hizmete başlıyacağı tarih ve yer; hizmet aktinin belli bir süre için yapılmış olup olmadığı; belli bir süre için yapılmış ise süresi veya sefer üzerine ise hangi sefer olduğu; kararlaştırılan ücret esası ile miktarı; ücretin ödeme zamanı ve yeri ile zorunlu tutulan işverenler için gemi adamının ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkakının ödeneceği banka özel hesap numarası; avans şartları; diğer iş şartları” hususlarının bulunması gereklidir.
✍️ İş sözleşmesi türleri ile ilgili diğer detaylar için “İmzaları Atıyoruz: Bir Küçük Sözleşme Meselesi” yazımızı inceleyebilirsiniz.
✅ Gemi adamının işe alınmasından itibaren 6 ay geçmedikçe belirsiz süreli iş sözleşmeleri bozulamaz.
✍️ İş sözleşmesi türleri ile ilgili diğer detaylar için “İmzaları Atıyoruz: Bir Küçük Sözleşme Meselesi” yazımızı inceleyebilirsiniz.
✅ Evet. Denizci ve gemi adamları için süresi belirli olmayan hizmet sözleşmelerinde deneme süresi en çok 1 ay olabilir. Bu süre içinde taraflar sözleşmeyi bildirimsiz ve tazminatsız bozabilirler. Ancak, gemi adamının çalıştığı günler için ücret hakkı saklıdır.
✅ Denizci ve gemi adamları için ayrıca bir ölüm tazminatı düzenlenmemiştir, ancak ölüm halinde sonraki sorularda detayları açıklanacak olan kıdem tazminatına hükmedilmiştir.
✍️ Tazminat kuralları ile ilgili detaylı bilgi için “Tüm Tazminat Kuralları” özet tablomuzu ve “Tazminat Dönemi: Kıdem, İhbar ve Daha Bi Sürü Şey” yazımızı inceleyebilirsiniz.
✅ Evet. Aşağıdaki hallerde gemi adamları kıdem tazminatına hak kazanır:
✅ İşveren tarafından 854 sayılı Deniz İş Kanunu 14/1’inci maddesinde gösterilen sebepler (işveren tarafından ihbarsız haklı fesih halleri) dışında yapılan fesihlerde,
✅ Gemi adamı tarafından 854 sayılı Deniz İş Kanunu 14/2’nci maddesi (işçi tarafından ihbarsız haklı fesih halleri) ile 14/3’üncü maddesinde (geminin seferden kaldırılması ve gemi adamının hastalık halleri) gösterilen sebeplerle yapılan fesihlerde,
✅ Muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla işten ayrılışta,
•✅ Bağlı bulunulan kanunla kurulmuş kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı, yahut toptan ödeme almak amacıyla işten ayrılışta,
✅ Gemi adamının ölümü halinde,
✅ 854 sayılı Deniz İş Kanunu 14/4’üncü maddesinde belirtilen (hizmet sözleşmesinin kendiliğinden bozulması) durumunda.
✍️ Tazminat kuralları ile ilgili detaylı bilgi için “Tüm Tazminat Kuralları” özet tablomuzu ve “Tazminat Dönemi: Kıdem, İhbar ve Daha Bi Sürü Şey” yazımızı inceleyebilir; kıdem tazminatı ile ilgili özet ve güncel Yargıtay kararları için “Yargı Dağıtılıyor: Kıdem Tazminatı” bölümümüzdeki yazılarımıza göz atabilirsiniz.
✅ Ücretin kanun hükümleri veya sözleşme gereğince ödenmemesi,
✅ İşveren veya işveren vekilinin gemi adamına karşı; kanuna, hizmet akitlerine veya sair iş şartlarına aykırı hareket etmesi,
✅ İşveren veya işveren vekilinin gemi adamına karşı denizcilik kural ve teamüllerine veya ahlak ve adaba aykırı hareket etmesi,
durumlarında gemi adamı fesih yapabilir ve kıdem tazminatına hak kazanır.
✍️ Tazminat kuralları ile ilgili detaylı bilgi için “Tüm Tazminat Kuralları” özet tablomuzu ve “Tazminat Dönemi: Kıdem, İhbar ve Daha Bi Sürü Şey” yazımızı inceleyebilir; kıdem tazminatı ile ilgili özet ve güncel Yargıtay kararları için “Yargı Dağıtılıyor: Kıdem Tazminatı” bölümümüzdeki yazılarımıza göz atabilirsiniz.
✅ Geminin herhangi bir sebeple 30 günden fazla bir süre seferden kaldırılması,
✅ Gemi adamının herhangi bir sebeple sürekli olarak gemide çalışmasına engel bir hastalığa yakalanması veya engelli hâle gelmesi,
hallerinde gemi adamı veya işvereni fesih yapabilir. Gemi adamı kıdem tazminatına hak kazanır.
✍️ Tazminat kuralları ile ilgili detaylı bilgi için “Tüm Tazminat Kuralları” özet tablomuzu ve “Tazminat Dönemi: Kıdem, İhbar ve Daha Bi Sürü Şey” yazımızı inceleyebilir; kıdem tazminatı ile ilgili özet ve güncel Yargıtay kararları için “Yargı Dağıtılıyor: Kıdem Tazminatı” bölümümüzdeki yazılarımıza göz atabilirsiniz.
✅ Geminin kayba uğraması, terk edilmesi veya harp ganimeti ilan edilmesi veyahut Türk Bayrağından ayrılması hallerinde hizmet akti kendiliğinden bozulur. Gemi adamı kıdem tazminatına hak kazanır.
✍️ Tazminat kuralları ile ilgili detaylı bilgi için “Tüm Tazminat Kuralları” özet tablomuzu ve “Tazminat Dönemi: Kıdem, İhbar ve Daha Bi Sürü Şey” yazımızı inceleyebilir; kıdem tazminatı ile ilgili özet ve güncel Yargıtay kararları için “Yargı Dağıtılıyor: Kıdem Tazminatı” bölümümüzdeki yazılarımıza göz atabilirsiniz.
✅ Gemi adamının herhangi bir limanda geminin hareketinden önce gemiye dönerek hizmete girmemesi veya gemiye hiç dönmemesi,
✅ Gemi adamının gemide hizmet görmesinin tutukluluk, hapis veya gemide çalışmaktan men olunması gibi sebeplerle imkansız bir hal alması,
✅ Gemi adamının işveren veya işveren vekiline karşı; kanuna, hizmet akitlerine sair iş ve çalışma şartlarına aykırı hareket etmesi,
✅ Gemi adamının işveren veya işveren vekiline karşı denizcilik kural ve teamüllerine veya ahlak ve adaba aykırı hareket etmesi,
hallerinde işveren kıdem tazminatı ödemeden sözleşmeyi feshedebilir.
✍️ Tazminat kuralları ile ilgili detaylı bilgi için “Tüm Tazminat Kuralları” özet tablomuzu ve “Tazminat Dönemi: Kıdem, İhbar ve Daha Bi Sürü Şey” yazımızı inceleyebilir; kıdem tazminatı ile ilgili özet ve güncel Yargıtay kararları için “Yargı Dağıtılıyor: Kıdem Tazminatı” bölümümüzdeki yazılarımıza göz atabilirsiniz.
✅ İşveren vekili veya gemi adamına tanınan sözleşmeyi feshetme yetkisi, iki taraftan birinin bu çeşit davranışlarda bulunduğunu öbür tarafın öğrendiği günden başlayarak 6 iş günü geçtikten ve herhalde fiilin oluşmasından itibaren 1 sene sonra kullanılamaz.
✍️ İşten ayrılışla ilgili diğer detaylar için “Böyle Mi Bitecekti: İş Sözleşmesinin Sona Ermesi ile İlgili Hükümler” yazımızı inceleyebilirsiniz.
✅ Evet. Denizci ve gemi adamları, bağlı bulundukları kanunla kurulan kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı, yahut toptan ödeme almak amacıyla işten ayrılırsa kıdem tazminatına hak kazanır.
✍️ Tazminat kuralları ile ilgili detaylı bilgi için “Tüm Tazminat Kuralları” özet tablomuzu ve “Tazminat Dönemi: Kıdem, İhbar ve Daha Bi Sürü Şey” yazımızı inceleyebilir; kıdem tazminatı ile ilgili özet ve güncel Yargıtay kararları için “Yargı Dağıtılıyor: Kıdem Tazminatı” bölümümüzdeki yazılarımıza göz atabilirsiniz.
✅ Evet. Denizci ve gemi adamları, muvazzaf askerlik nedeniyle işten ayrılırsa kıdem tazminatına hak kazanır.
✍️ Tazminat kuralları ile ilgili detaylı bilgi için “Tüm Tazminat Kuralları” özet tablomuzu ve “Tazminat Dönemi: Kıdem, İhbar ve Daha Bi Sürü Şey” yazımızı inceleyebilir; kıdem tazminatı ile ilgili özet ve güncel Yargıtay kararları için “Yargı Dağıtılıyor: Kıdem Tazminatı” bölümümüzdeki yazılarımıza göz atabilirsiniz.
✅ Gemi adamının işe başladığı tarihten itibaren hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence gemi adamına 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır.
✍️ Tazminat kuralları ile ilgili detaylı bilgi için “Tüm Tazminat Kuralları” özet tablomuzu ve “Tazminat Dönemi: Kıdem, İhbar ve Daha Bi Sürü Şey” yazımızı inceleyebilir; kıdem tazminatı ile ilgili özet ve güncel Yargıtay kararları için “Yargı Dağıtılıyor: Kıdem Tazminatı” bölümümüzdeki yazılarımıza göz atabilirsiniz.
✅ Evet. Hesaplamada son ödenen giydirilmiş brüt ücret esas alınır; sağlanmış olan para ve para ile ölçülmesi mümkün akdi ve kanundan doğan menfaatler de temel ücrete eklenir.
✍️ Tazminat kuralları ile ilgili detaylı bilgi için “Tüm Tazminat Kuralları” özet tablomuzu ve “Tazminat Dönemi: Kıdem, İhbar ve Daha Bi Sürü Şey” yazımızı inceleyebilir; kıdem tazminatı ile ilgili özet ve güncel Yargıtay kararları için “Yargı Dağıtılıyor: Kıdem Tazminatı” bölümümüzdeki yazılarımıza göz atabilirsiniz.
✅ Evet. 4857 sayılı İş Kanunu uygulamasında olduğu gibi kıdem tazminatı tavanı vardır.
✍️ Tazminat kuralları ile ilgili detaylı bilgi için “Tüm Tazminat Kuralları” özet tablomuzu ve “Tazminat Dönemi: Kıdem, İhbar ve Daha Bi Sürü Şey” yazımızı inceleyebilir; kıdem tazminatı ile ilgili özet ve güncel Yargıtay kararları için “Yargı Dağıtılıyor: Kıdem Tazminatı” bölümümüzdeki yazılarımıza göz atabilirsiniz.
✅ Hayır. Ancak, tüm tutar için damga vergisi hesaplanır.
✍️ Tazminat kuralları ile ilgili detaylı bilgi için “Tüm Tazminat Kuralları” özet tablomuzu ve “Tazminat Dönemi: Kıdem, İhbar ve Daha Bi Sürü Şey” yazımızı inceleyebilir; kıdem tazminatı ile ilgili özet ve güncel Yargıtay kararları için “Yargı Dağıtılıyor: Kıdem Tazminatı” bölümümüzdeki yazılarımıza göz atabilirsiniz.
✅ Evet. Gemi adamlarının kıdemleri hizmet akdinin devam etmiş veya fasılalarla yeniden akdedilmiş olmasına bakılmaksızın aynı işverenin bir veya değişik gemilerinde ve hizmetinde çalıştıkları süreler göz önüne alınarak hesaplanır.
✍️ Tazminat kuralları ile ilgili detaylı bilgi için “Tüm Tazminat Kuralları” özet tablomuzu ve “Tazminat Dönemi: Kıdem, İhbar ve Daha Bi Sürü Şey” yazımızı inceleyebilir; kıdem tazminatı ile ilgili özet ve güncel Yargıtay kararları için “Yargı Dağıtılıyor: Kıdem Tazminatı” bölümümüzdeki yazılarımıza göz atabilirsiniz.
✅ Evet. 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nda; ihbar süresi, işi 6 aydan az sürmüş olan işçi için 2 hafta (14 gün), işi 6 aydan 1,5 yıla kadar sürmüş olan işçi için 4 hafta (28 gün), işi 1,5 yıldan 3 yıla kadar sürmüş olan işçi için 6 hafta (42 gün), işi 3 yıldan fazla sürmüş olan işçi için 8 hafta (56 gün) şeklinde düzenlenmiştir. Bu sürelere uyulmaması halinde tazminat talep edilebilir.
✅ Süreler sözleşme ile artırılabilir.
✍️ Tazminat kuralları ile ilgili detaylı bilgi için “Tüm Tazminat Kuralları” özet tablomuzu ve “Tazminat Dönemi: Kıdem, İhbar ve Daha Bi Sürü Şey” yazımızı inceleyebilir; ihbar tazminatı ile ilgili özet ve güncel Yargıtay kararları için “Yargı Dağıtılıyor: İhbar Tazminatı” bölümümüzdeki yazılarımıza göz atabilirsiniz.
✅ Evet. Gemi adamının sendikaya üye olması, şikayete başvurması gibi sebeplerle işinden çıkarılması hallerinde ve genel olarak hizmet aktini bozma hakkının kötüye kullanıldığını gösteren diğer durumlarda ihbar süresine ait ücretlerin 3 katı tutarı tazminat olarak ödenir. Tarafların ayrıca tazminat isteme hakkı saklıdır.
✍️ Tazminat kuralları ile ilgili detaylı bilgi için “Tüm Tazminat Kuralları” özet tablomuzu ve “Tazminat Dönemi: Kıdem, İhbar ve Daha Bi Sürü Şey” yazımızı inceleyebilir; kötüniyet tazminatı ile ilgili özet ve güncel Yargıtay kararları için “Yargı Dağıtılıyor: Kötüniyet Tazminatı” yazımıza göz atabilirsiniz.
✅ Evet. Denizci ve gemi adamları işten ayrılışta kullanmamış olduğu yıllık izinlerin ücretini alabilir.
✍️ İşten ayrılışla ilgili diğer detaylar için “Böyle Mi Bitecekti: İş Sözleşmesinin Sona Ermesi ile İlgili Hükümler” yazımızı inceleyebilir, izinler ile ilgili özet ve güncel Yargıtay kararları için ise “Yargı Dağıtılıyor: İzinler” yazımıza göz atabilirsiniz.
✅ Hayır. Sadece 4857 sayılı İş Yasası ve 5953 sayılı Basın İş Kanunu ’na tabi çalışanlar iş güvencesinden faydalanabilir ve işe iade davası açabilirler.
✍️ İşten ayrılışla ilgili diğer detaylar için “Böyle Mi Bitecekti: İş Sözleşmesinin Sona Ermesi ile İlgili Hükümler” yazımıza göz atabilir; tazminat kuralları ile ilgili detaylı bilgi için “Tüm Tazminat Kuralları” özet tablomuzu ve “Tazminat Dönemi: Kıdem, İhbar ve Daha Bi Sürü Şey” yazımızı inceleyebilirsiniz. Ayrıca; işe iade davları, işe iade tazminatı ve boşta geçen süre ücreti hakkında önemli yargı kararlarına “Yargı Dağıtılıyor: İşe İade Davaları” bölümümüzden ulaşabilirsiniz.
✅ 854 sayılı Deniz İş Kanunu 40’ıncı maddesine göre; Aynı işveren altında çalışmak koşuluyla 6 ayda 15 gün, 1 senede 30 gün izin hakkı bulunmaktadır; istenirse 7 gün ücretsiz yol izni de alınabilir.
✅ İzin işverenin uygun göreceği bir zamanda kullanılır. Bu haktan feragat edilemez.
✅ Bir aylık izin, tarafların rızasiyle aynı yıl içinde kullanılmak suretiyle ikiye bölünebilir.
✅ Gemi adamı, yıllık ücretli iznini yabancı bir memleket limanında veya hizmet aktinin yapılmış bulunduğu mahalden gayri bir yerde kullanmaya zorlanamaz.
✍️ İzinler ile ilgili diğer detaylar için “İzne Çıktık Ey Halkım: İş Yasalarında İzinler” yazımızı inceleyebilir, izinler ile ilgili özet ve güncel Yargıtay kararları için ise “Yargı Dağıtılıyor: İzinler” yazımıza göz atabilirsiniz.
✅ 854 sayılı Deniz İş Kanunu 41’inci maddesine göre; Liman hizmeti ve şehir hattı gemilerinde gemi adamının haftada 6 günden fazla çalıştırılması yasaktır. Bunlardan hafta tatili günü çalıştırılanlara, haftanın diğer bir gününde nöbetleşe izin verilir.
✍️ Hafta tatili ile ilgili diğer detaylar için “Meşaleleri Yakın, Hafta Tatili Yakın: Çalışma Hayatında Hafta Tatili” yazımızı inceleyebilirsiniz. Ayrıca, hafta tatili ile ilgili yargı kararları için de “Yargı Dağıtılıyor: Hafta Tatili” bölümümüze göz atabilirsiniz.
✅ Ana veya babanın, karı ve kocanın, kardeş ve çocukların vefatı halinde 2 gün ücretli izin verilir.
✍️ İzinler ile ilgili diğer detaylar için “İzne Çıktık Ey Halkım: İş Yasalarında İzinler” yazımızı inceleyebilir, izinler ile ilgili özet ve güncel Yargıtay kararları için ise “Yargı Dağıtılıyor: İzinler” yazımıza göz atabilirsiniz.
✅ Evlilik durumunda denizci ve gemi adamları 3 gün ücretli izin kullanabilir.
✍️ İzinler ile ilgili diğer detaylar için “İzne Çıktık Ey Halkım: İş Yasalarında İzinler” yazımızı inceleyebilir, izinler ile ilgili özet ve güncel Yargıtay kararları için ise “Yargı Dağıtılıyor: İzinler” yazımıza göz atabilirsiniz.
✅ 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nda babalık izni düzenlenmemiştir.
✍️ Erkek ebeveynlerin çalışma hayatındaki hakları hakkında daha fazla bilgi için “Biz Bir Aileyiz: Çalışma Hayatında Ebeveynler (Erkek Çalışanlar)” yazımızı okuyabilir, ebeveynlerin çalışma hayatında tüm ödeme ve izin haklarının karşılaştırmalı incelemesini “Ebeveynlerin İzin ve Ödeme Hakları” tablomuzdan görebilirsiniz.
✅ 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nda analık ve doğum ile ilişkili ücret ve izin hakları doğrudan düzenlenmemiştir. Bunun yanında, 4857 sayılı İş Yasası‘nın analık ve doğum haklarını düzenleyen 74’üncü maddesi tüm diğer iş kanununlarına tabi çalışanlara da uygulanır. Bu kapsamda, gemi adamlarının analık ve doğum ile ilgili izin hakları şu şekildedir (başlıkların üzerine tıklayarak detaylara ulaşabilirsiniz):
🎯 Analık izin hakkı (4857 sayılı Kanun md. 74/1)
🎯 Haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin hakkı (4857 sayılı Kanun md. 74/2)
🎯 Gebe işçilerin gebelik süresince periyodik kontrolleri için ücretli izin hakkı (4857 sayılı Kanun md. 74/4)
🎯 Altı aya kadar ücretsiz izin hakkı (4857 sayılı Kanun md. 74/5)
🎯 Süt izni hakkı (4857 sayılı Kanun md. 74/6)
✍️ İzinler ile ilgili diğer detaylar için “İzne Çıktık Ey Halkım: İş Yasalarında İzinler” yazımızı inceleyebilir, izinler ile ilgili özet ve güncel Yargıtay kararları için ise “Yargı Dağıtılıyor: İzinler” yazımıza göz atabilirsiniz. Ayrıca, kadın ebeveynlerin çalışma hayatındaki hakları hakkında daha fazla bilgi için “Biz Bir Aileyiz: Çalışma Hayatında Ebeveynler (Kadın Çalışanlar)” yazımızı okuyabilir, ebeveynlerin çalışma hayatında tüm ödeme ve izin haklarının karşılaştırmalı incelemesini “Ebeveynlerin İzin ve Ödeme Hakları” tablomuzdan görebilirsiniz.
✅Gemi adamları için genel bakımdan iş süresi, günde 8 ve haftada 48 saattir. Bu süre haftanın iş günlerine eşit olarak bölünmek suretiyle uygulanır. Bu süreleri aşan çalışmalar fazla mesai kapsamındadır.
✅Ayrıca, yapılacak fazla çalışmanın her saatine ödenecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarı % 25 oranında arttırılmak suretiyle bulunacak miktardan daha az olamaz.
✍️ Fazla mesai ile ilgili diğer detaylar için “Fazla Mesai Göz Çıkarmaz: İş Yasalarında Fazla Mesai” yazımızı inceleyebilirsiniz. Ayrıca, fazla mesai ile ilgili yargı kararları için de “Yargı Dağıtılıyor: Fazla Mesai” bölümümüze göz atabilirsiniz.
✅Geminin, gemideki şahısların veya gemi hamulesinin (yüklerinin) selameti için kaptanın yapılmasını zaruri gördüğü işler,
✅Gümrük, karantina ve sair sıhhi formaliteler dolayısıyla yerine getirilmesinde zorunluluk bulunan ilave işler,
✅Gemi seyir halinde veya limanda iken gemide yaptırılan (yangın, gemiyi terketme, denizde çatışma, denizden adam kurtarma ve savunma) talimleri
hallerinde yapılan çalışmalar karşılığında fazla çalışma ücreti alınamaz.
✍️ Fazla mesai ile ilgili diğer detaylar için “Fazla Mesai Göz Çıkarmaz: İş Yasalarında Fazla Mesai” yazımızı inceleyebilirsiniz. Ayrıca, fazla mesai ile ilgili yargı kararları için de “Yargı Dağıtılıyor: Fazla Mesai” bölümümüze göz atabilirsiniz.
✅ Gemide çalışan birden fazla kaptanın bulunduğu gemilerde birinci kaptan veya kendisine vekâlet eden kimse (kılavuz kaptanlar dâhil),
✅ Birden fazla makinistin bulunduğu gemilerde baş makinist,
✅ Doktor ve sağlık memurları; hemşire ve hasta bakıcılar,
✅ Asli görevleri can, mal ve gemi kurtarma olan kurtarma gemilerinde çalışan gemi adamları,
✅ Gemide kendi nam ve hesabına çalışanlar,
iş sürelerine tabi değillerdir.
✅ Evet. Ancak, gemi adamının ücretinin ayda 240 lirası haczedilemez veya başkasına devir ve temlik olunamaz. Ancak, gemi adamının bakmak zorunda olduğu aile üyeleri için hakim tarafından takdir edilecek miktar bu paraya dahil değildir. Bu kayıtlamalar, nafaka borcu alacaklılarının haklarını kaldırmaz.
✍️ Ücret ile ilgili diğer detaylar için “Para Dediğin Nedir Ki?: Ücret Hesaplıyoruz” yazımıza göz atabilirsiniz. Ayrıca, ücretler hakkındaki güncel Yargıtay kararlarına “Yargı Dağıtılıyor: Ücretler” makalemizden ulaşabilirsiniz.
✅ İşveren veya işveren vekilinin tazminat karşılığı olarak gemi adamının ücretinden geçici olarak alıkoyacağı tutar 10 günlük ücretten fazla olamaz.
✍️ Ücret ile ilgili diğer detaylar için “Para Dediğin Nedir Ki?: Ücret Hesaplıyoruz” yazımıza göz atabilirsiniz. Ayrıca, ücretler hakkındaki güncel Yargıtay kararlarına “Yargı Dağıtılıyor: Ücretler” makalemizden ulaşabilirsiniz.
✅ Evet. Ancak, işveren veya işveren vekili toplu iş sözleşmesi ve hizmet akitlerinde gösterilmiş olan sebepler dışında gemi adamına ücret kesintisi cezası uygulayamaz.
✅ Gemi adamı ücretlerinden ceza olarak yapılacak kesintilerin, gemi adamına hemen sebepleriyle bildirilmesi gerekir.
✅ Gemi adamı ücretlerinden yapılacak kesintiler 1 ayda 3 gündelikten fazla olamaz.
✅ Gemi adamlarından kesilen ücret kesimi cezaları hakkında 4857 sayılı İş Kanunu’nun aynı konuya ilişkin diğer hükümleri uygulanır.
✍️ Ücret ile ilgili diğer detaylar için “Para Dediğin Nedir Ki?: Ücret Hesaplıyoruz” yazımıza göz atabilirsiniz. Ayrıca, ücretler hakkındaki güncel Yargıtay kararlarına “Yargı Dağıtılıyor: Ücretler” makalemizden ulaşabilirsiniz.
✅ Evet. Gemi adamının talebi halinde işveren veya işveren vekilinin avans ödeme zorunluluğu vardır.
✍️ Ücret ile ilgili diğer detaylar için “Para Dediğin Nedir Ki?: Ücret Hesaplıyoruz” yazımıza göz atabilirsiniz. Ayrıca, ücretler hakkındaki güncel Yargıtay kararlarına “Yargı Dağıtılıyor: Ücretler” makalemizden ulaşabilirsiniz.
✅ Evet. İlgili hususlar doğrudan Deniz İş Kanunu’nda düzenlenmediği için 6098 sayılı Borçlar Kanunu hükümleri uygulanır.
✅ İşçi, sözleşme gereğince yalnız bir işveren için sadece parça başına veya götürü iş yapmayı üstlenmişse işveren, ona yeterli iş vermekle yükümlüdür.
✅ İşveren, kendi kusuru olmaksızın sözleşmede öngörülen parça başına veya götürü iş sağlayamayacak durumda bulunduğu veya işletme koşulları geçici olarak gerektirdiği takdirde işçiye, ücreti zaman esasına göre öder. Bu durumda, zamana göre ödenecek ücret, anlaşmada veya hizmet ya da toplu iş sözleşmesinde belirlenmemişse işveren, işçiye parça başına veya götürü olarak daha önce aldığı ortalama ücrete eşdeğer bir ücret ödemekle yükümlüdür.
✅ Parça başına veya götürü ya da zamana göre iş sağlayamayan işveren, en azından iş görme edimini kabulde temerrüt hükümleri uyarınca zamana göre iş görmede ödeyeceği ücreti ödemekle yükümlüdür.
✅ İşçi, sözleşme gereğince parça başına veya götürü olarak çalışmayı üstlendiği takdirde işveren, her işin başlamasından önce ona ödenecek birim ücretini bildirmekle yükümlüdür. Bu bildirimi yapmayan işveren, aynı veya benzer bir iş için belirlenmiş olan birim ücretini ödemekle yükümlüdür.
✍️ Ücret ile ilgili diğer detaylar için “Para Dediğin Nedir Ki?: Ücret Hesaplıyoruz” yazımıza göz atabilir, Borçlar Kanunu uygulamaları ile ilgili daha fazla bilgi için ise için “Mevzu Derin: Borçlar Hukukunda Yer Alan İş Sözleşmesi Hükümleri “yazımızı inceleyebilirsiniz. Ayrıca, ücretler hakkındaki güncel Yargıtay kararlarına “Yargı Dağıtılıyor: Ücretler” makalemizden ulaşabilirsiniz.
Doğrudan Deniz İş Kanunu’nda düzenlenmediği için 6098 sayılı Borçlar Kanunu hükümleri uygulanır. Buna göre basın işçisinin borçları şunlardır:
✅ Bizzat çalışma borcu (md. 395; eski yasa md. 320)
✅ Özen ve sadakat borcu (md. 396; eski yasa md. 321)
✅ Teslim ve hesap verme borcu (md. 397; eski yasada özellikle tanımlanmamıştır)
✅ Fazla çalışma borcu (md. 398; eski yasa md. 329)
✅ Düzenlemelere ve talimatlara uyma borcu (md. 399; eski yasada özellikle tanımlanmamıştır)
✅ İşçinin verdiği zararlardan sorumluluğu (md. 400; eski yasa md. 321)
✍️ Borçlar Kanunu uygulamaları ile ilgili daha fazla bilgi için ise için “Mevzu Derin: Borçlar Hukukunda Yer Alan İş Sözleşmesi Hükümleri “ yazımızı inceleyebilirsiniz.
✅ Doğrudan Deniz İş Kanunu’nda düzenlenmediği için 6098 sayılı Borçlar Kanunu hükümleri uygulanır.
✅ İşçi, haklı sebep olmaksızın işe başlamadığı veya aniden işi bıraktığı takdirde işveren, aylık ücretin ¼’üne eşit bir tazminat isteme hakkına sahiptir.
✅ İşverenin, ayrıca ek zararlarının giderilmesini isteme hakkı da vardır. İşveren zarara uğramamışsa veya uğradığı zarar işçinin aylık ücretinin ¼’ünden az ise, hâkim tazminatı indirebilir.
✅ Tazminat isteme hakkı takas yoluyla sona ermemişse işveren, işçinin işe başlamamasından veya işi bırakmasından başlayarak 30 gün içinde, dava veya takip yoluyla bu hakkını kullanmak zorundadır. Aksi takdirde, tazminat isteme hakkı düşer.
✍️ Borçlar Kanunu uygulamaları ile ilgili daha fazla bilgi için ise için “Mevzu Derin: Borçlar Hukukunda Yer Alan İş Sözleşmesi Hükümleri “ yazımızı inceleyebilir, işten ayrılışla ilgili diğer detaylar için “Böyle Mi Bitecekti: İş Sözleşmesinin Sona Ermesi ile İlgili Hükümler” yazımıza göz atabilirsiniz.
✅ Deniz İş Kanunu 29’uncu maddesine göre; hizmet aktinin sona ermesi veya bozulması halinde işveren veya işveren vekili gemi adamının ücretini derhal ve tam olarak ödemek zorundadır.
✅ Muacceliyet ile ilgili diğer hususlar Deniz İş Kanunu’nda doğrudan düzenlenmediği için 6098 sayılı Borçlar Kanunu hükümleri uygulanır:
✅ Sözleşmenin sona ermesiyle, sözleşmeden doğan bütün borçlar muaccel olur. Muacceliyet anı, işçinin aracılığı suretiyle kurulan hukuki ilişkilerde üçüncü kişinin üstlendiği borç, hizmet sözleşmesinin sona ermesinden sonra tamamen veya kısmen ifa edilecekse 6 aya; dönemsel edimler içeren ilişkilerde 1 yıla; sigorta sözleşmelerinde veya ifası altı aydan uzun bir süreye yayılmış olan işlerde ise 2 yıla kadar, yazılı bir anlaşmayla ertelenebilir.
✅ Üretilenden pay verilmesi öngörülen hâllerde ürün payı belirlenir belirlenmez, cirodan veya kârdan pay verilmesi kararlaştırılan hâllerde ise pay, hesap dönemini izleyen en geç 3 ay sonunda muaccel olur.
Borçlar Kanunu uygulamaları ile ilgili daha fazla bilgi için ise için “Mevzu Derin: Borçlar Hukukunda Yer Alan İş Sözleşmesi Hükümleri “ yazımızı inceleyebilir, işten ayrılışla ilgili diğer detaylar için “Böyle Mi Bitecekti: İş Sözleşmesinin Sona Ermesi ile İlgili Hükümler” yazımıza göz atabilirsiniz.
✅ Doğrudan Deniz İş Kanunu’nda düzenlenmediği için 6098 sayılı Borçlar Kanunu hükümleri uygulanır.
✅ Sözleşmenin sona ermesi durumunda, taraflardan her biri, diğerinden veya üçüncü bir kişiden diğerinin hesabına, hizmetle ilişkili olarak almış olduğu şeyleri geri vermekle yükümlüdür.
✅ İşçi, özellikle motorlu taşıtları ve trafik izin belgelerini, alacaklarından fazla olduğu ölçüde ücret ve masraf avanslarını geri vermekle yükümlüdür.
✅ Tarafların hapis hakları saklıdır.
✍️ Borçlar Kanunu uygulamaları ile ilgili daha fazla bilgi için ise için “Mevzu Derin: Borçlar Hukukunda Yer Alan İş Sözleşmesi Hükümleri “ yazımızı inceleyebilir, işten ayrılışla ilgili diğer detaylar için “Böyle Mi Bitecekti: İş Sözleşmesinin Sona Ermesi ile İlgili Hükümler” yazımıza göz atabilirsiniz.
✅ Deniz İş Kanunu 20/3’üncü maddesine göre; geminin devir veya intikali yahut herhangi bir suretle bir işverenden başka bir işverene geçmesi veya başka bir yere nakli halinde gemi adamının kıdemi, işyeri veya işyerlerindeki hizmet akitleri sürelerinin toplamı üzerinden hesaplanır.
✅ 12/7/1975 tarihinden itibaren geminin devri veya herhangi bir suretle el değiştirmesi halinde işlemiş kıdem tazminatlarından her iki işveren sorumludur. Ancak, işyerini devreden işverenlerin bu sorumlulukları gemi adamını çalıştırdıkları sürelerle ve devir esnasındaki gemi adamının aldığı ücret seviyesiyle sınırlıdır.
✅ 12/7/1975 tarihinden önce işyeri devrolmuş veya herhangi bir suretle el değiştirmişse devir mukavelesinde aksine bir hüküm yoksa işlemiş kıdem tazminatlarından yeni işveren sorumludur.
✍️ Ayrıca, Deniz İş Kanunu 19’uncu maddesine göre; geminin Türk Bayrağını taşıma hakkı bulunduğu sürece mülkiyetin kısmen veya tamamen herhangi bir şahsa geçmesi hizmet aktinin feshini gerektirmez.
✅ Doğrudan Deniz İş Kanunu’nda düzenlenmediği için 6098 sayılı Borçlar Kanunu hükümleri uygulanır.
✅ Hizmet sözleşmesi, ancak işçinin yazılı rızası alınmak suretiyle, sürekli olarak başka bir işverene devredilebilir.
✅ Devir işlemiyle, devralan, bütün hak ve borçları ile birlikte, hizmet sözleşmesinin işveren tarafı olur.
✅ Bu durumda, işçinin, hizmet süresine bağlı hakları bakımından, devreden işveren yanında işe başladığı tarih esas alınır.
✍️ Borçlar Kanunu uygulamaları ile ilgili daha fazla bilgi için ise için “Mevzu Derin: Borçlar Hukukunda Yer Alan İş Sözleşmesi Hükümleri “ yazımızı inceleyebilirsiniz.
✅ Doğrudan Deniz İş Kanunu’nda düzenlenmemiştir ancak 6098 sayılı Borçlar Kanunu 438’nci madde hükümleri uygulanabilir.
✅ Çalışan, işverenin belirli süreli sözleşmelerde sözleşme süresine uymaması halinde, bu sürelere uyulmuş olsaydı kazanabileceği miktarı tazminat olarak talep edebilir.
✍️ İşten ayrılışla ilgili diğer detaylar için “Böyle Mi Bitecekti: İş Sözleşmesinin Sona Ermesi ile İlgili Hükümler” yazımıza göz atabilir; tazminat kuralları ile ilgili detaylı bilgi için “Tüm Tazminat Kuralları” özet tablomuzu ve “Tazminat Dönemi: Kıdem, İhbar ve Daha Bi Sürü Şey” yazımızı inceleyebilirsiniz.
✅ Hayır. Deniz İş Kanunu’nda bu hususu düzenlenmemiştir.
✍️ Toplu işten çıkarma hakkında detaylı bilgi için “Tümevarım mı Tümdengelim Mi: Toplu İş Hukuku” yazımızı inceleyebilirsiniz.
✅ Hayır. Deniz İş Kanunu’nda bu husus düzenlenmemiştir. Ancak, 6098 sayılı Borçlar Kanunu ilgili hükümlerine göre hareket ediebilir.
✍️ Rekabet yasağı ile ilgili güncel Yargıtay kararlarına “Yargı Dağıtılıyor: Rekabet Yasağı” yazımızdan ulaşabilirsiniz.
✅ Evet. Gemi adamının talebi üzerine işveren çalışma belgesi vermek zorundadır.
✅ Evet. 4857 sayılı İş Kanunu çerçevesinde hareket edilir.
Önemli Not: kanunlargibi.com’daki tüm yazılı, işitsel ve görsel içeriklerin ilgili yasalar kapsamında her türlü hakkı saklıdır; izinsiz kullanılamaz ve çoğaltılamaz. Akademik çalışma ve bilgilendirme amacıyla referans veya bağlantı verilmek suretiyle kullanılabilir.
